Diş dolguları çürük veya travma nedeniyle hasar gören dişlerin onarımında kullanılan restoratif materyallerdir. Kompozit dolgular biyouyumluluk dayanıklılık ve estetik uyum gibi özellikleriyle ön plana çıkar. Bu malzemeler nano parçacıklar sayesinde aşınma direnci ve sertlik sağlar su emilimini azaltır böylece polimerizasyon büzülmesi en aza iner. Ancak eksik polimerizasyon sonucu ortaya çıkan serbest monomerlerin potansiyel sitotoksik etkileri endişe yaratır. Diş dolgularının ömrünü ve güvenliğini artırmak adına monomer salınımını en aza indiren çözümler geliştirilmekte olup bu konu üzerinde araştırmalar sürmektedir.
Diş Dolguları Nedir ve Neden Gereklidir?
Diş dolguları çürük veya küçük hasarların onarılması amacıyla diş hekimliğinde yaygın olarak uygulanan bir işlemdir. Çürümüş ya da zarar görmüş doku temizlendikten sonra dişin doğal yapısını işlevini ve estetik görünümünü geri kazandırmak için uygun dolgu malzemesi seçilerek boşluk doldurulur. Bu dolgu işlemi dişin yüzeyini kapatarak gelecekte bakteri birikimini önler ve diş sağlığını uzun vadede korumaya yardımcı olur.
Kullanılan dolgu malzemeleri farklı özellikler ve avantajlar sunar:
- Amalgam dolgular
- Kompozit reçine
- Cam iyonomer
- Porselen dolgular
- Altın dolgular
Her dolgu malzemesi dişin konumuna ve kullanım amacına göre özenle seçilir. Amalgam dolgular dayanıklılıklarıyla bilinirken kompozit reçineler görünür alanlarda estetik bir çözüm sunar. Cam iyonomer dolgular florür salınımı yaparak çürümeyi önlemeye destek olurken porselen ve altın dolgular dişe uzun süreli koruma sağlar. Porselen dolgular doğal diş rengine benzemesiyle estetik bir tercihken altın dolguların dayanıklılığı ve sağlamlığı öne çıkar.
[elementor-template id=”16145″]Hangi Diş Dolgusu Malzemeleri Mevcuttur?
Diş dolgusu malzemeleri çeşitli ihtiyaçlara göre değişken özellikler sunar. Her bir dolgu türü farklı avantajları ve kısıtlamaları ile öne çıkar bu da hastaların ve diş hekimlerinin seçim yaparken dikkatli olmasını gerektirir. Başlıca diş dolgusu malzemeleri şunlardır:
Amalgam (Gümüş)
- Dayanıklı
- Uygun maliyetli
- 12 yıldan fazla ömrü vardır
- Azı dişleri için ideal
Kompozit Reçine (Diş Rengi)
- Diş renginde doğal uyum sağlar
- Dişe kimyasal bağlanma özelliğine sahiptir
- Estetik olarak tercih edilir
- Ortalama ömrü 5-10 yıl
Cam İyonomer Çimento (GIC)
- Florür salgılar çürük önler
- Uygun maliyetli
- Özellikle çocuklar için uygundur
- Dayanıklılığı düşüktür
Seramik (Porselen)
- Leke direnci yüksektir
- Doğal diş rengine benzer
- Estetik uyum sağlar
- Diğer dolgulara göre kırılgan
Altın Dolgular
- Biyouyumlu
- 20 yıldan fazla dayanabilir
- Korozyona karşı dirençlidir
- Azı dişleri için uygundur
Diş dolgusu seçiminde malzemenin dayanıklılığı estetik özellikleri ve maliyet önemli faktörlerdir. Çürüğün boyutu dişin konumu ve hastanın kişisel tercihleri göz önünde bulundurularak en uygun dolgu türü belirlenir. Amalgam dolgular daha uzun ömür sunarken kompozit dolgular estetik açıdan öne çıkar. Cam iyonomer dolgular florür salgılama özellikleri sayesinde çocuklar için daha uygun olabilirken seramik dolgular özellikle ön dişlerde estetik görünümü korur. Altın dolgular ise yüksek dayanıklılıkları ve biyouyumlulukları ile dikkat çekmesine rağmen maliyetleri nedeniyle daha az tercih edilir.
Diş Dolgusu İşlemi Nasıl Yapılır?
Diş dolgusu işlemi hasar görmüş diş yapısını onarmak ve işlevini geri kazandırmak için yapılan bir dizi adımdan oluşur. Bu adımlar diş hekimleri tarafından dikkatlice planlanır ve uygulanır. İşlem çürüğün büyüklüğüne ve konumuna göre değişiklik gösterebilir ancak genel hatlarıyla aynı süreçleri içerir.
Diş dolgusu işleminin adımları:
- İlk muayene ve röntgen
- Lokal anestezi uygulaması
- Çürük dokunun temizlenmesi
- Diş yüzeyinin dolguya hazırlanması
- Dolgu malzemesinin dikkatlice yerleştirilmesi
- Dolgunun şekillendirilmesi ve ısırık ayarının yapılması
- Parlatma işlemi
Diş dolgusunda kullanılan malzemeler kompozit amalgam veya altın gibi seçenekleri içerir. Kompozit dolgular estetik avantaj sağlarken amalgam dayanıklılığı ile bilinir; altın dolgular ise hem estetik hem de uzun ömür açısından öne çıkar. Diş dolgusu sonrası hasta genellikle kısa süre içinde günlük aktivitelerine dönebilir ve yalnızca ilk günlerde belirli yiyeceklerden kaçınması önerilir.
Diş Dolgularının Faydaları ve Riskleri Nelerdir?
Diş dolguları çürüklerden etkilenen dişlerin yapısal bütünlüğünü güçlendirerek diş sağlığını korur ve ciddi tedavilerin önüne geçer. Aşağıda diş dolgularının sağladığı faydalar ve karşılaşılabilecek riskler kısa maddeler hâlinde sunulmuştur:
Faydalar:
- Diş yapısının korunması
- Çiğneme fonksiyonunun geri kazanılması
- Çürümeyi önleme
- Estetik uyum
- Daha az diş kaybı riski
Riskler:
- Alerjik reaksiyonlar
- Hassasiyet gelişimi
- Cıva maruziyeti (amalgam dolgular)
- Zamanla ayarlama ihtiyacı
- Kırılma veya yerinden çıkma
Diş dolgularının avantajları arasında dişin doğal rengini yansıtan kompozit dolguların estetik açıdan tercih edilmesi diş kaybını azaltmaya yardımcı olması ve sağlıklı diş yapısının korunması gibi faktörler yer alır. Öte yandan amalgam dolguların içerdiği cıva gibi bileşenlerin belirli hassas gruplarda endişe yarattığı bilinmektedir.
Diş Dolgusu İşleminden Sonra Nasıl Bakım Yapılır?
Diş dolgusu işlemi sonrasında uygun bakım yapmak dolgunun dayanıklılığını artırmak ve olası sorunları önlemek için gereklidir. Diş dolgusu sonrası hassasiyet veya rahatsızlık yaşanabilir ancak bu durum zamanla hafiflemelidir. Hassasiyeti azaltmak ve dolguyu korumak için dikkat edilmesi gereken bazı öneriler şunlardır:
- Ilık ya da soğuk yiyecek ve içeceklerden uzak durmak
- Hassas dişler için özel diş macunu kullanmak
- Sert yiyecekler yerine yumuşak gıdalar tercih etmek
- Aşındırıcı yapışkan ya da sert yiyeceklerden kaçınmak
- Sigara içmemek
Dolgu sonrası ilk günlerde özellikle dolguların tam olarak sertleşmemiş olabileceği düşünülerek sert gıdalardan kaçınılmalıdır. Örneğin çiğnemesi zor yapışkan ya da dolgulara baskı yapabilecek yiyecekler dolguda hasar riskini artırabilir. Dolgunun etrafında çürümeyi önlemek adına düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı önerilir. Dolguya zarar vermemek adına yumuşak diş fırçası tercih edilmelidir.
